Bonvole, se vi havas la adreson de la London Independent, el
kie laboras la original verkanto de la sekva artikolo,
bonvole afisxu gin al rebato-l aux e-posxtu min kaj mi faros
tion.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
How to reach the Editorial Kiel atingi la redaktajn
Pages of the San Francisco pagxojn de la Sanfranciska
Examiner Ekzamenanto
Letters editor (415) 777-7922 [Letera redaktoro]
Fax (415) 512-1264 [telefakso]
E-mail address sfexaminer@aol.com [e-posxtadreso]
Postal address Letters to the Editor [helikoposxte]
San Francisco Examiner
P.O. Box 7260
San Francisco, CA 94120
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
San Francisco Examiner
A section of the San Francisco Sunday Examiner and Chronicle
Nation
Sunday, February 19, 1995 **** Dimancxon, la 19-an de
februaro, 1995
{Page A-4, Column B}
"World's languages dying at "Mortas la lingvoj de la
alarming rate; Shrinking mondo je alarmiga rapido;
linguistic diversity malpliigxanta lingvistika
mourned; state's native diverseco funebrita;
tongues especially hard sxtataj denaskaj lingvoj
hit" aparte forte batitaj.
By Steve Connor
London Independent
We welcome letters, which Ni bonvenas leterojn kiuj
should be brief, typed and estu mallongaj, tajpitaj
must include the writer's kaj kiu devas inkluzivi la
name, address and telephone nomon, adreson kaj
number. telefonnumeron de la
verkanto.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ATLANTA -- Most of the ATLANTA (Georgia-Usono) -- La
world's 6,000 languages will plej parto de la 6 000
be either extinct or on the lingvoj de la mondo aux estos
road to extinction by the end estingitaj aux lauxvoje al
of the next century, estingo antaux la fino de la
linguistic experts say. venonta jarcento, diras
lingvistikaj spertuloj.
The loss is especially acute
in California, which has been La perdo estas aparte akuta
called the world's third most en Kalifornio, kiun oni jam
linguistically diverse nomas la trian plej
region, after New Guinea and lingvistike diversan regionon
the Caucasus. de la mondo, post Novan
Gvineon kaj Kauxkazon.
Speaking Saturday at the
annual meeting of the Parolante sabaton cxe la jara
American Association for the kunveno de la Usona Asocio
Advancement of Science, por la Antauxenigo de
Leanne Hinton of UC-Berkeley Scienco, Leanne Hinton [Lian
said about 50 of North Hentn] de la Universitato de
America's [between] 200 and Kalifornia cxe Berklio diris
250 native languages are in ke cxirkaux 50 el inter la
California, and all of them 200 gxis 250 denaskaj lingvoj
are in trouble. lokigxas en Kalifornio, kaj
cxiuj el ili alfrontas
dangxeron.
The latest extinction La plej lasta estingo okazis
occurred last month with the pasintmonate per la morto de
death of the lone speaker of la nura parolanto de Norda
Northern Pomo, a woman in her Pomo, virino kiu havis pli ol
80s. okdek jarojn.
Twenty native American Dudek denaskaj usonaj lingvoj
languages have died in the jam mortis en cxi tiu stato
state this century, Hinton cxi-jarcente, diris Hinton,
said, and none of those still kaj neniujn el tiuj ankoraux
spoken is being learned parolataj nun vaste lernas
widely by children or used in infanoj aux uzigxas por
daily commerce. cxiutaga komerco.
"There are still 50 native "Ekzistas ankoraux 50
American languages being denaskaj usonaj lingvoj kiuj
spoken in California but not paroligxas en Kalifornia sed
a single one of them is ne ununura el ili estas
spoken by children. The vast parolata de infanoj. La
majority are spoken by less vaste plejmultaj paroligxas
than 10 individuals over 70 de malpli ol 10 individuoj
years old," she said. pli ol 70 jaragxaj," sxi diris.
Hinton said native American
languages were suppressed Hinton diris ke denaskaj
until the 1960s. Indian usonaj lingvoj subprimigxis
children sent to boarding gxis la 1960-aj jaroj.
schools were punished for Indianaj infanoj senditaj al
speaking their parents' logxlernejoj punigxis pro
language. Now, a movement tio, ke ili parolas la
exists among California gepatran lingvon. Nun
Indians to learn the elders' ekmovadas kaliforniaj
tongue before it's too late. indianoj por lerni la
Some tribes have set up pliagxula lingvon antaux ol
summer language camps for tro malfruis. Kelkaj triboj
youngsters. jam starigis somerajn
lingvajn kampejojn por
"Despite the desires of the junulojn.
language activists, the
outlook is somewhat grim," "Malgraux la deziroj de la
Hinton said. "There is no lingvaj aktivistoj, la
chance of any of these will perspektivo estas iom
be first languages. But severa," diris Hinton.
those who are trying to keep "Estas nenia sxanco ke iuj el
them alive are determined tiuj estigxos unuaj lingvoj.
they will at least have a Sed tiuj kiuj klopodas
future as second languages." plivivadigi ilin nepri
intencas ke ili almenaux
Michael Krauss, a language havos estontecon kiel duaj
researcher at the University lingvoj."
of Alaska, warned that the
rate at which native tongues Michael Krauss [Majkl
were dying would cause Krauxs], lingva esploristo
irreparable damage to human cxe la Univesitato de Alasko,
civilization. "I call this a avertis ke la rapido je kiu
catastrophe -- the rate of denaskaj lingvoj mortas
loss of mankind's linguistic neripareble difektos la homa
diversity," he said. civilizacio. "Mi nomas tion
katastrofon -- la rapido de
la perdo de la lingvistika
diverseco de la homaro," li diris.
Between 20 and 50 percent of Inter 20 kaj 50 procento de
the world's languages are not la lingvoj de la mondo jam ne
longer being learned by lernigxas de infanoj, diris
children, he said. "For the li. "Dum la venonta
next century, something up to jarcento, iom gxis 95
95 percent of mankind's procento de la lingoj de la
languages will either become homaro estigxos aux
extinct or become moribund estingitaj aux mortanta kaj
and headed toward direktigxos al estingo."
extinction."
La premo kiu gvidas al lingva
The pressures leading to estingo bazigxas sur la
language extinction stem from sintrudo sur la teritorioj de
encroachment on the la indigxenaj popoloj, amasa
territories of indigenous migrado, kaj la deziro lerni
peoples, mass migration and la superregajn lingvojn de la
the desire to learn the mondo -- atentinde la angla.
dominant languages of the Ecx supervivantaj lingvoj pli
world -- notably English. homogenigxas dum la la
Even surviving languages are pretigxaj dialektoj
becoming more homogeneous as anstatauxas siajn malpli
more prestigious dialects prestigxajn parencojn.
replace their less
prestigious relatives.
[dauxrigota]
